الحمد لله رب العالمين والصلاة والسلام على نبينا محمد وعلى آله وصحبه أجمعين ومن تبعهم باحسان الى يوم الدين وبعد:
واتای (آمین) لە زمانەوانیدا :

(الصاحب بن عباد) سەبارەت بە ووشەی (آمین) فەرموویەتی: (والتَّأْمِيْنُ: من قَوْلِكَ آمِيْنَ، ومَعْنى آمِيْنَ: اللَّهُمَّ افْعَلْ، وقيل: افْعَلْ هكذا، وقيل: أَجَلْ) (المحيط في اللغة: 2 / 476) .
واتە: (تأمین) لەوەوە وەرگیراوە كە بڵێیت (آمین)، واتاكەشی: خوایە ئەوە ئەنجام بدە، وە ووتراوە: خوایە بەو شێوە بكە، وە ووتراوە: بەڵێ‌ .
وە شێخ (محمد بن صالح العپیمین)یش ـ بە ڕەحمەت بێت ـ لە لێكدانەوە و واتاكردنی ئەم ووشەیەدا دا فەرموویەتی: (وقوله: «بآمين»: معناها: اللَّهُمَّ اسْتجِبْ)(الشرح الممتع على زاد المستقنع: 1 / 539) واتە: كە فەرموویەتی: (آمین) واتاكەی: خوایە وەڵام بدەرەوە، وە شێخ (مقبل بن هادی الوادعی) ش ـ بە ڕەحمەت بێت ـ فەرموویەتی: (معنى التأمين في اللغة: اللهم استجب لنا) (رياض الجنة في الرد على أعداء السنة: 27) واتە: خوایە وەڵامان بدەرەوە، وە (د ـ سعدی أبو حبیب) هەمان واتا دووبارە دەكاتەوە، دەیداتە پاڵا زۆرینەی زانایانی زمانەوانی، و شەرع زانان، ئەوەش لەو ووتەیەیدا كە فەرموویەتی: (آمین: اللهم استجب، وهو قول الجمهور من أهل اللغە والفقه)((القاموس الفقهي: 1 / 26)، (آمین) واتە: خوایە وەڵام بدەرەوە، ئەمەش ووتەی زۆرینەی زانایانە لە زمانەوانی و شەرع زانان .

چاكه‌و وتني آمين
پێغەمبەری خوا (صلى الله عليه وسلم) دەیفەرموو: " ما حسدتكم الیهود علی شی‌ء ما حسدتكم علی السلام والتأمین [ خلف الإمام ] " (قال العلامة الألباني في: (صفة صلاة النبي: ص102) : (رواه البخاري في " الأدب المفرد " ، وابن ماجه وابن خزيـمة وأحمد والسراج بسندين صحيحين) .
واتە: جوولەكە لە هیچ شتێكدا حەسادەتی پێنەبردوون وەكو حەسادەتتان پێ‌دەبەن لە سەلام كردن، و (آمین) كردنتان لە دوای پێش نوێژ خوێندا .
وە پێغەمبەری خوا (صلى الله عليه وسلم) لە فەرموودەیەكی تردا فەرموویەتی:
" فقولوا: ێ‌مین یجبكم الله " (رواه مسلم في صحيحه: 3 / 222 ـ 223، برقم: 404) .
واتە: بڵێن (آمین) خوای پەروەردگار وەڵامتان دەداتەوە .
وە سەبارەت بە پێش نوێژ خوێن دەیفەرموو:" إذا قال الإمام:
[ غَيرِ المَغضُوبِ عَلَيهِمْ وَلاَ الضَّالِّينَ ] فقولوا: آمين، [ فإن الملائكة تقول: آمين وإن الإمام يقول: آمين ] ( وفي لفظ: إذا أمن الإمام فأمنوا )، فمن وافق تأمينه تأمين الملائكة ( وفي لفظ آخر: إذا قال أحدكم في الصلاة: آمين، والملائكة في السماء: آمين، فوافق إحداهما الآخر ) غفر له ما تقدم من ذنبه "قال العلامة الألباني في: (صفة صلاة النبي: ص101): (( رواه الشيخان والنسائي، والدارمي، والزيادة للأخيرين)). واتە: ئەگەر پێش نوێژ خوێن ووتی: [غَیڕ المَغچُوبِ عَڵیهِمْ ۆڵا الچَّالِّینَ ]، بڵێن: (آمین)، چونكە فریشتەكانی خوای پەروەردگاریش دەڵێن: (آمین)، وە پێش نوێژ خوێنیش دەڵێت: (آمین)، لە گۆ (لەفز) ێكی تردا هاتووە: ئەگەر پێش نوێژ خوێن ئامینی كرد لە پاش ئەو ئێوەش (ێ‌مین) بكەن )، چونكە ئەو كەسەی (آمین)ەكەی لەگەڵا (آمین)ی فریشتەكانی خوادا جوت بوو (لە گۆیەكی تردا هاتووە: ئەگەر یەكێ‌ لە ئێوە لە نوێژدا ووتی: (آمین)، فریشتەكانی خوای پەروەردگاریش ووتیان: (آمین)، هەردووكیان لەگەڵا یەكدا جووت بوون ) ئەوا خوای پەروەردگار لە هەموو گوناهەكانی خۆش دەبێت .
كەواتە ووتنی (آمین) وەكو ئەوەی كە لە سوننەتی پێغەمبەری خوادا هاتووە (صلى الله عليه وسلم) جێگەی حەسادەتی گاورەكانە، چونكە شتێكی بەنرخ و بەڕێزە، ئەوەش بەوەی كە دەبێتە هۆی وەرگرتن و وەڵامدانەوەی خوای پەورەدگار، و هۆكاری لێخۆشبوونیەتی لە هەموو ئەو تاوانانەی كە لە پێشدا كردوومانە، ئەگەر ووتەمان لەگەڵا ووتەی فریشتەكانی یەك بگرێتەوە.


حوكمی ووتنی؟
پێغەمبەری خوا (صلى الله عليه وسلم) سەبارەت بە ووتنی لە لایەن پێش نوێژ خوێنەوە فەرموویەتی:" إذا قال الإمام: [ غَيرِ المَغضُوبِ عَلَيهِمْ وَلاَ الضَّالِّينَ ] فقولوا: آمين... ( وفي لفظ: إذا أمن الإمام فأمنوا)... " (رواه البخاري)، و(مسلم) .

واتە: ئەگەر پێش نوێژ خوین ووتی: [ غَيرِ المَغضُوبِ عَلَيهِمْ وَلاَ الضَّالِّينَ ]، بڵێن: (آمین)، ... وە لە گۆیەكی تردا هاتووە: ئەگەر پێشنوێژ ئامینی كرد لە پاش ئەو ئێوەش (آمین) بكەن ) .
لەمەوە بۆمان دەردەكەوێت ووتنی ئەم ووشەیە لە لایەن پێش نوێژ خوێنەوە یان كەسێك كە بە تەنها نوێژ دەكات جیاوازە لە گەڵا حوكمی كەسێك لە دوای پێش نوێژ خوێنێكدا نوێژ دەكات، ئەوەش بەم پێیەی خوارەوە:
1/ حوكمی بۆ پێش نوێژ خوێن یان نوێژگەرانی تاك:
لەبەر ئەوەی پێغەمبەری خوا (صلى الله عليه وسلم) بە شێوازی هەواڵا (الإخبار) باسی (آمین)ی پێش نوێژ خوێنی كردووە، و هیچ فەرمانێكی بە پێش نوێژ خوێن نەكردووە بەو كردارە كە بەڵگە بێت لە سەر واجبێتی ئەو ووتنە لە سەر پێش نوێژ خوێن، هەروەكو فەرمویەتی:
" إذا أمن الإمام ... "، واتە: ئەگەر پێشنوێژ ئامینی كرد...، دەبینین پێشەوا (ابن حزم) فەرموویەتی
(( وأما قول (آمين) فإنه كما ذكر: يقوله الإمام والمنفرد ندباً وسنّة ))، : سەبارەت بە ووتنی (ێ‌مین) هەروەكو باسكراوە، پێش نوێژ خوێن و ئەو كەسەش كە بە تەنها نوێژ دەكات ئەیڵێن حوكمەكەشی سوننەتە بۆیان .
وە پاشان هەمان فەرموودەی باسكراوی هێناوەتەوە لە سەر ووتەكەی(المحلى: 3 / 262 ـ 263) .
2 / حوكمی بۆ ئەوانەی كە بە دوای پێش نوێژ خوێندا نوێژ دەكەن:
واجب و پێویستە لە سەر ئەوانەی كە بە دوای پێش نوێژ خوێندا نوێژ دەكەن، ئەوەش لە بەر فەرمانكردنی پێغەمبەر (صلى الله عليه وسلم) بەو كردارە، هەروەكو لە فەرموودەكەدا هاتووە كە فەرموویەتی: " إذا قال الإمام: [ غَيرِ المَغضُوبِ عَلَيهِمْ وَلاَ الضَّالِّينَ ] فقولوا: (آمین) ... " یان " إذا أمن الإمام فأمنوا "، كە ئەمەش هەردووك بەڵگەن لە سەر واجبێتی، چونكە: ( كل أمر للوجوب ما لم تصرفه قرینە )، واتە: هەموو فەرمانێك بۆ واجبێتییە ئەگەر بەڵگەیەك نەبێت ئەو واجبێتی¬یە بگۆڕێت بۆ سوننەت، بۆیە دەبینین پێشەوا (ابن حزم) فەرموویەتی: (( وأما قول (آمين) ...، ويقولها المأموم فرضاً ولا بد )) (المحلى: 3 / 262 ـ 263) . واتە: سەبارەت بە ووتنی ئامین ...، واجب و پێویستە لە سەر ئەوانەی كە بە دوای پێش نوێژ خوێندا نوێژ دەكەن بیڵێن، وە ناش بێت وازی لێ‌ بێنن .
دەنگ بەرزكردنەوەی پێش نوێژ خوێن ونوێژگەرانی دوای پێشنوێژ تیایدا:
سوننەتە پێش نوێژ خوێن دەنگی بەرز بكاتەوە بە ووتنی (آمین) دوای تەواو بوونی خوێندنەوەی سورەتی (الفاتحە):
لە (أبو هریرە) (رضي الله عنه) دەگێڕنەوە كە فەرموویەتی:
" كان رسول الله(صلى الله عليه وسلم) إذا فرغ من قرا‌وە أُم القرآن رفع صوته، وقال: آمین " (صححه العلامة الألباني في: (السلسلة الصحيحة: 1 / 831 ، برقم : 464) .
واتە: پێغەمبەری خوا (صلى الله عليه وسلم) كە كۆتایی بەخوێندنی سورەتی [الفاتحە] بهێنایە، دەیفەرموو: (آمین) ئامین و دەنگی تیادا بەرز و درێژ دەكردەوە .
لەم فەرموودەوە ئەوەمان بۆ ئاشكرا دەبێت كە سوننەتە پێش نوێژ خوێن دەنگ بەرز بكاتەوە بە ووتنی (آمین)، و (( ئەمەش ووتەی پێشەوایان: (الشافعی) و (أحمد) و (إسحاق) و جگە لەوانیشە، و بۆچوونی پێشەوا (البخاری) یشە كە لە (صحیح) ەكەیدا ناونیشانێكی نووسیووە بەم شێوەیە: ( باب جهر الإمام بالتأمین )، و چەندەها (أپر) و فەرموودەی هێناوەتەوە لە سەر ئەو ووتنە )) (القول المبين في أخطاء المصلين: ص237) .
وە پێشەوا ( ابن حجر العسقلانی) فەرموویەتی: ((وإذا ترّجّح أن الإمام يؤمّن، فيجهر به في الجهريّة، كما ترجم به المصنّف ـ أي الإمام البخاري ـ وهو قول الجمهور، خلافاً للكوفيين ورواية عن مالك فقال: يسرّ به مطلقاً . ووجه الدّلالة من الحديث: أنه لو لم يكن التأمين مسموعاً للمأموم لم يعلم به . وقد علق تأمينه بتأمينه)) (فتح الباري: 2 / 264) . واتە: وە ئەگەر ئەوەمان لە لا جێگیر بوو كە پێش نوێژ خوێن (آمین) دەكات، و دەنگیشی تێدا بەرز دەكاتەوە لەو نوێژانەی كە دەنگی تێدا بەرز دەكرێتەوە، هەروەكو نووسەر ناونیشانی بۆ داناوە ـ مەبەستی پێشەوا بوخارییە ـ كە ووتەی زۆرینەی زانایانیشە، بە پێچەوانەی ووتەی كوفییەكان، ئەو ڕیوایەتەش كە لە مالكەوە دەكرێت كە فەرموویەتی: بە بێدەنگی دەیڵێت لە هەموو نوێژێكدا، ڕووی هەڵێنجاندنی بەڵگەش لە فەرموودەكەوە ئەوەیە: ئەگەر (آمین) ی پێش نوێژ خوێن بیستراو نەبووایە لە لای ئەو كەسانەی كە بەدوایدا نوێژ دەكەن، ئەوا نەیاندەزانی كە پێش نوێژ خوێن (آمین) ی كردووە، كەچی پێغەمبەری خوا (صلى الله عليه وسلم) ووتنەكەی پەیوەست كردووە بە ووتنی ئەوەوە .
وە زانای پایە بەرز (محمد بن صالح العثیمین) فەرموویەتی: (( أما الإِمام فواضح أنه يجهر بآمين؛ لأن ذلك ثَبَتَ عن النبي (صلى الله عليه وسلم) في قوله: " إذا أمَّنَ الإِمامُ فأمِّنوا " فعلَّق تأميننا بتأمين الإِمام، ولولا أننا نسمعُهُ لم يكن بتعْليقِهِ بتأمين الإِمامِ فائدة، بل لكان حَرَجاً على الأمة، ولأنَّ النبي (صلى الله عليه وسلم) كان يجهرُ بآمين حتى يَمُدَّ بها صوتَه .
وكذلك المأمومون يجهرون بها، كما كان الصَّحابةُ يجهرون بذلك خلفَ النبي (صلى الله عليه وسلم) حتى يرتجَّ المسجدُ بهم وهذه السُّنَّةُ صحيحةٌ ثابتة))(الشرح الممتع على زاد المستقنع: 1 / 538) .لەگەڵا ئەوەشدا پێغەمبەری خوا (صلى الله عليه وسلم) دەنگی بەرز دەكردەوە بە ووتنی (آمین)، و دەنگیشی پێ‌ درێژ دەكردەوە .
هەروەها ئەو كەسانەش كە بەدوای پێش نوێژ خوێندا نوێژ دەكەن دەنگی پێ بەرز دەكەنەوە، هەروەكو هاوەڵانی پێغەمبەر (صلى الله عليه وسلم) دەنگیان پێوە بەرز دەكردەوە بە دوای پێغەمبەردا (صلى الله عليه وسلم)، بە شێوەیەك لە مزگەوتەكەدا دەنگی دەدایەوە، ئەو سوننەتەش سوننەتێكی جێگیر وسەلمێنراوە .
واتە: سەبارەت بە پێش نوێژ خوێن ئاشكرایە كە بە دەنگی بەرز (آمین) دەكات، چونكە ئەوە جێگر و سەلمێنراوە لە پێغەمبەری خواوە (صلى الله عليه وسلم) ئەوەش لەو فەرموودەیەدا كە تێیدا فەرمویەتی: " إژا أمَّنَ الإِمامُ فأمِّنوا "، واتە: ئەگەر پێش نوێژ خوێن ئامینی كرد، ئەوا ئێوەش (آمین) بكەن، دەبینیت پێغەمبەری خوا (صلى الله عليه وسلم) (آمین)ەكەمانی پەیوەست كردووە بە (آمین) ی پێش نوێژ خوێنەوە، جا ئەگەر (آمین) ی پێش نوێژ خوێن بیستراو نەبووایە لە لامان، ئەوا پەیوەست كردنی ووتنی ئێمە بە ووتنی پێش نوێژ خوێنەوە هیچ سوودێكی نەبوو، بەڵكو قورسكردنەوە بوو لەسەر ئوممەتەكەی،


شوێن و كاتی ووتنی:
پێش نوێژ خوێن دوای خوێندنەوەی سورەتی (الفاتحە) (آمین) دەكات، ئەوەش لەبەر ئەو فەرموودەیەی كە لە (أبو هریرە) (رضي الله عنه) دەگێڕنەوە، فەرموویەتی: " كان رسول الله (صلى الله عليه وسلم) إذا فرغ من قراءة (أُم القرآن) رفع صوته، وقال: آمين " (صححه العلامة الألباني في: (السلسلة الصحيحة: 1 / 831 ، برقم : 464) . واتە: پێغەمبەری خوا (صلى الله عليه وسلم) كە كۆتایی بەخوێندنی سورەتی [ الفاتحە ] بهێنایە، دەیفەرموو: (آمین) و دەنگی تیادا بەرز و درێژ دەكردەوە .
زانای پایە بەرز (محمد بن صالح العثیمین) فەرموویەتی: : (( متى يقول آمين ؟ فالجواب: أمـا الإِمـامُ فإذا انتهى من قوله: [ وَلا الضَّالِّينَ ] وكذلك المنفرد ))(الشرح الممتع على زاد المستقنع: 1 / 539) .
واتە: ئەگەر ووترا كەی دەبێت (آمین) بكرێت؟ ئەوا وەڵام ئەوەیە كە بووترێت: سەبارەت بە پێش نوێژ خوێن ئەگەر كۆتایی بە سورەتی (الفاتحە) هێنا، دوای ووتنی [ ۆلا الضالِّینَ ] (آمین) دەكات، هەروەها ئەو كەسانەش كە بە تەنها نوێژەكانیان ئەنجام دەدەن .
بەڵام سەبارەت بەو كەسانەی كە بە دوای پێش نوێژ خوێندا نوێژ دەكەن ئەوا پێویستە ووتنەكەیان لەگەڵا ووتنی پێشنوێژدا بێت، ئەوەش بە كۆی هەموو ئەو فەرموودانەی كە لەو بارەیەوە هاتوون، و ناشبێت پێشی بكەون بە هیچ شێوەیەك ـ هەروەكو زۆرینەی موسڵمانی ئەمڕۆ ئەنجامی دەدەن !!! ـ چونكە ئەو پێشكەوتنە پێچەوانەی سوننەتە .
زانای پایە بەرز (محمد بن صالح العثیمین) فەرموویەتی: (( سەبارەت بەو كەسانەی كە بە دوای پێش نوێژخوێندا نوێژ دەكەن، هەندێك لەزانایان فەرموویانە: لە كاتێكدا (آمین) دەكەن كە پێشنوێژ لە (آمین) ەكەی دەبێتەوە .
بەڵگەشیان ڕووكەشی ئەو فەرموودەیەی پێغەمبەرە (صلى الله عليه وسلم) كە فەرموویەتی: " إذا أمَّنَ الإِمامُ فأمِّنوا " وە فەرموویانە ئەمە وەك ئەو فەرموودەیەیە كە پێغەمبەرە (صلى الله عليه وسلم) فەرموویەتی: " إذا كبَّر فكبِّروا "، زانراویشە كە (الله أكبر) ناكەی تاكو پێشنوێژ لە (الله أكبر) ەكەی نەبێتەوە، بۆیە واتی فەرموودەی: " إژا أمَّنَ "
واتە: ئەگەر لە (آمین) كردنەكەی بووەوە.
بەڵام ئەم ووتەیە لاوازە، چونكە بە ڕاشكاوی لە گۆیەكی تردا باسكراوە: " إذا قال الإِمام: ولا الضالین، فقولوا: آمین".
وە لە سەر ئەمە: واتای ( إذا أمَّن ) واتە: ئەگەر گەشتە ئەوەی كە (آمین) ی لە سەر بكرێت كە ووتنی: [ ۆلا الضالِّینَ] ە، یان دەست بكات بە ووتنی (آمین) ئێوە (آمین) بكەن، بۆ ئەوەی لە گەڵیدا بن .
بەڵام هەندێك جار گوێبیستی هەندێك كۆمەڵا دەبین كە پەلە دەكەن، بە شێوەیەك پێش نوێژ خوێن هێشتا نەگەشتووەتە پیتی ( ن ) لە [ ۆلا الضالِّینَ ] دا، دەبینیت ئەوانەی كە بە دوایدا نوێژ دەكەن (آمین) یان تەواو كردووە، ئەمەش پێچەوانەی سوننەتە، و جۆرێكە لە جۆرەكانی پێشكەوتنی پێش نوێژ خوێن، چونكە پێش نوێژ خوێن نەگەشتۆتە ئەو شوێنەی كە (آمین) ی لە سەر بكرێت، كە ئەویش لێبوونەوەیەتی لە [ ۆلا الچَّالِّینَ ]))((الشرح الممتع على زاد المستقنع: 1/ 538ـ 539.).
خاوەن پەڕتوكی (عون المعبود) فەرموویەتی: (( (إِذَا أَمَّنَ الْإِمَام فَأَمِّنُوا):...، وَجَمَعَ الْجُمْهُور بَيْن الرِّوَايَتَيْنِ بِأَنَّ الْمُرَاد بِقَوْلِهِ: " إِذَا أَمَّنَ "، أَيْ: أَرَادَ التَّأْمِين لِيَقَع تَأْمِين الْإِمَام وَالْمَأْمُوم مَعًا )) . واتە: زۆرینەی زانایان بەو شێوەیە هەردوو ڕیوایەتەكەیان كۆكردووتەوە: كە مەبەست بە ئەو فەرموودەیەی پێغەمبەر (صلى الله عليه وسلم) كە فەرموویەتی: " إِذا أَمَّنَ ... "، ئەوەیە: ئەگەر ویست ومەبەستی ئامین كردنی هەبوو، بۆ ئەوەی (آمین) ی پێش نوێژ خوێن و شوێنكەوتوانی لە گەڵا یەك بن .
بۆیە زانای پایە بەرز (محمد ناصرالدین اڵالبانی) فەرموویەتی: (( ووتنی (آمین) لە پاش پێش نوێژ خوێنەوە بە ئاشكرا و لەگەڵا ئامینی پێش نوێژ خوێندا دەبێت، و نابێ‌ پێشی بكەون بە ووتنی (آمین) هەروەكو كرداری زۆربەی موسڵمانانە، وە ناشبێ‌ لێ‌¬ی دوابكەون، ئەمەش دوا ووتەیە كە بەڕەوای دەزانم، و لە زۆر لە نووسراوەكانمدا باسم لێ‌¬وە كردووە، لەوانە: (سلسلە اڵاحادیپ الضعیفە: 952 ) ەو (صحیح الترغیب والترهیب: 1 / 205 )))((چۆنێتی نوێژی پێغەمبەر (صلى الله عليه وسلم): نووسینی: محمد ناصرالدین اڵابانی، پەراوێزی: 150) .
وە حیكمەتیش لەم هەوڵەدا بۆ یەكگرتنەوەی ووتەی پێش نوێژ خوێن و شوێنكەوتوانی لە گەڵا ووتنی فریشتەكان ئەوەیە كە (ابن المنیر) فەرموویەتی: ئةوةية كة (ابن المنير) فةرموويةتى: ((الْحِكْمَةُ فِي إثْبَاتِ الْمُوَافَقَةِ فِي الْقَوْلِ وَالزَّمَانِ أَنْ يَكُونَ الْمَأْمُومُ عَلَى يَقَظَةٍ لِلْإِتْيَانِ بِالْوَظِيفَةِ فِي مَحِلِّهَا )) (نيل الأوطار: 3 / 385) . واتە: حیكمەت بۆ یەكگرتنی ئەو ووتنە لە یەك كات و شوێندا بۆ ئەوەیە كە شوێنكەوتوانی پێش نوێژ خوێن بە ئاگا بن بۆ ئەنجامدانی ئەو گوفتار لە شوێنی خۆیدا .

شێوازی ووتنی ئامین و ئەو شێوازە هەڵانەی كە تێیدا ئەنجام دەدرێت:
پیتی (آ) ی ووشەی (آمین) درێژكردنەوەیەكی تێدایە پێی دەوترێت (مدُّ البدل) كە دوو حەرەكە درێژ دەكرێتەوە، هەر وەكو چۆن پیتی سەرەتای ووشەی ئادەم دەخوێنرێتەوە، پیتی (آ) ی ووشەی (آمین) دەخوێنرێتەوە، نەك وەك ئەوەی كە ئیستا كە دەبینیت نوێژگەران زیاد لەخۆی درێژ دەكرەنەوە.
وە پیتی (ی) ی ووشەی (آمین) درێژكردنەوەیەكی تێدایە دەتوانرێت دوو یان چوار یان شەش حەرەكە درێژ بكرێتەوە.
وە پیتەكانی تری ئەم ووشەیە وەكو شێوازی ئاسایی خۆیان دەردەبڕێن، بەڵام نوێژگەران لە ڕۆژگاری ئەمڕۆدا چەند هەڵەیەك لە گۆكردنی ئەم ووشەیەدا دەكەن، هەروەك لەم خاڵانەی خوارەوەدا ڕوون دەكرێتەوە:
1 / درێژكردنەوەی (آ) ئامین زیاد
لە سنووری خۆی:
شێخ (مشهور) فەرموویەتی: ((التمطيط في مدّ (آمين) فيمدّون مدّ البدل الذي في أوّلها أكثر من حركتين، بل قد يوصلونها إلى ستة كما في بعض المساجد))(القول المبين في أخطاء المصلين: 238) . درێژكردنەوەی (آ) ی سەرەتای ووشەی (آمین) كە پێی دەوترێت (مدُّ البدل) زیاد لە دوو حەرەكە، بەڵكو جاری وا هەیە لە هەندێك مزگەوتدا دەیگەیەنن بە شەش حەرەكە .
2 / گرتنی پێتی میم (تشدید) كردن و دەربڕینی بەشێوەیەك وەكو ئەوەی كە پیتێكی دوبارە بوو بێت:
گۆكردنی ووشەی (آمین) بە شێوەیەك كە پیتی میمی ووشەكە وا دەركەوێت كە دوو پیتە (آمّین) گۆكردنێكی هەڵەیە، لەو كاتەدا بەم شێوەیە بەر گوێ‌ دەكەوێت (ئاممین)، و ئەم شێوەیەش واتای ووشەكە دەگۆرێت، هەروەكو (د ـ سعدی أبوحبیب) دەڵێت: ((وقد تشدد الميم عند بعض العلماء، فتكون بمعنى قاصدين إليك، وهذا خطأ في قول مشاهير أهل العلم، لانه يحيل معناها عقب الفاتحة، فيجعله بمعنى قاصدين كما في الآية الكريمة: [ وَلا آمِّينَ الْبَيْتَ الْحَرَامَ ] (المائدة: ) )) (القاموس الفقهي: 1 / 26) .
كەواتە لەم بارەدا واتاكەی دەگۆڕێت بۆ: ( قاصدین إلیك )، واتە: مەبەستمان هاتن و سەردانی تۆیە .
بۆیە دەبینین ئەو شێوازە حەرامە و ڕەنگە ببێتە هۆی پوچەڵبوونەوەی نوێژەكەشی، زانای پایە بەرز (محمد بن صالح العثیمین) فەرموویەتی (( قال الفقهاء: فإن شدَّدَ الميمَ ـ في (آمين) ـ بطلت الصَّلاةُ ؛ لأنَّ معناها حينئذٍ (قاصدين)؛ ولهذا قالوا: يحرم أن يُشدِّد الميم، وتبطل الصَّلاةُ ؛ لأنه أتى بكلامٍ مِن جنسِ كلام المخلوقين )) (الشرح الممتع على زاد المستقنع: 1 / 539) . واتە: شەرع زانان فەرموویانە: ئەگەر پیتی (میم) شەدە بكرێت لە (أمین) نوێژەكەی پوچەڵا دەبێتەوە، چونكە واتاكەی لەو كاتەدا دەبێتە: (قاصدین)، واتە: مەبەستمان هاتن و سەردانی تۆیە، بۆیە دەفەرموون: حەرام و قەدەغەیە پیتی (میم) شەدە بكرێت، و نوێژەكەشی پوچەڵا دەبێتەوە، چونكە بەو كردارەی ووتەیەكی ووتووە كە ووتەی مرۆڤە .

وَآخِرُ دَعْوَانا أَنِ الْحَمْدُ لِلّهِ رَبِّ الْعَالَمِينَ